1399/06/02 12:35 PM - 4 سال قبل
اهمیت کار تیمی در سازمان های امروزی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به پیچیده شدن کارها، انجام آن ها به صورت انفرادی کاری غیر ممکن و هزینه بر است. به همین دلیل تحقیقات زیادی بر روی تیم سازی صورت گرفته است. یکی از معتبر ترین تحقیقات مربوط به آقای مردیت بلبین است که بر اساس آن 9 نقش تیمی باید توسط افراد تیم به عهده گرفته شود. از طرفی برخی مواقع هم با وجود تشکیل تیم مناسب، دست آورد مطلوب ایجاد نمیشود. تحقیقاتی هم توسط پاتریک لنچیونی در رابطه با رفتارهای ضد کار تیمی صورت گرفته است که حتی اگر نقش تیمی افراد درست چیده شده باشد، منجر به عدم کارایی تیم می شود. ما در این مقاله می خواهیم ابتدا به معرفی نقش های تیمی بپردازیم و سپس عوامل و رفتارهای ضد تیم را بررسی کنیم.
بر اساس تحقیقات بلبین 9 نقش استاندارد وجود دارد که باید هر تیم اعضای آن یک یا دو نقش را بر عهده بگیرند. وقتی از نقش در کار تیمی صحبت می کنیم در واقع به نوعی رفتار خاص اشاره داریم که افراد وقتی در جمع قرار می گیرند ترجیح می دهند آن را انجام دهند. این نقش های تیمی عبارتند از : ایده پرداز، منبع یاب، هماهنگ کننده، شکل دهنده، عملگرا، ارزیاب، متخصص، گروهی کار و تمام کننده. از این نقش های نه گانه، هر شخص معمولا یک نقش را به ترجیح، یک نقش را مطلوب و یک نقش را برای خود نامطلوب می داند. به همین علت در تیم سازی بسیار مهم است که اولاً ترجیح اول و مطلوب یک فرد را بدانیم و از آن مهمتر این است که نقش نامطلوب و به عبارتی نقش قربانی را هم در فرد تشخیص دهیم. زیرا اگر آن نقش یا رفتار را از فرد در تیم انتظار داشته باشیم، فرد از خود رفتارهای ضد تیم که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد، نشان خواهد داد.
نقش های تیمی برخلاف آنچه تصور می شود، در طول پروژه پراکنده هستند و این طور نیست که از اول تا آخر پروژه به همه آن ها نیاز باشد. برخی از نقش ها در ابتدای پروژه نقش مهم تری دارند مثلا ایده پردازی و منبع یابی از نقش های ابتدای پروژه هستند. بدون این نقش ها، تیم برای استارت کارها با مشکل مواجه می شود. از سوی دیگر نقش تمام کنندگی برای انتهای پروژه بسیار ضروری است. معمولاً تیم هایی که پروژه های زیادی دارند اما نمی توانند کارها را به اتمام برسانند در این نقش مشکل دارند. برای تیم سازی باید به این موارد توجه زیادی شود. یکی دیگر از مسایل چالش برانگیز حضور دو یا چند نفر از اعضای تیم در یک نقش تیمی است که این امر هم باعث اختلاف در تیم می شود.
پاتریک لنچیونی یکی از افرادی است که بر روی رفتارهای مخرب در تیم کار کرده است. از نظر لنچیونی پنج رفتار مخرب در کار تیمی شامل بی اعتمادی ، ترس از درگیری (عدم تعارض) ، بی مسئولیتی و عدم پاسخگویی و بی توجهی به نتیجه است. در زیر به معرفی رفتارهای ضد تیم می پردازیم.
نقش اعتماد در میزان موفقیت کار تیمی بنیادی و بسیار مهم است. اعتماد در کار تیمی به معنای اطمینان خاطر و پشت گرمی اعضای تیم از حسن نیت همکاران می باشد. به این صورت که همه باید معتقد باشند که کسی قصد ضربه زدن به دیگری را ندارد تا اعضا حس امنیت و راحتی داشته باشند. این آفت، آن دسته از تیم هایی را تهدید میکند که اعضای آن از خود اظهاری می ترسند و ضعف ها و خطاهای خود را پنهان می‌کنند. یکی دیگر از دلایل به وجود آمدن بی اعتمادی مربوط به مدیرانی است که زمینه زیر آب زدن و چاپلوسی را در محیط کسب‌وکار خود آماده می‌کنند. این مدیران از افرادی که حرف جابه‌جا می‌کنند، استقبال می‌کنند و این باعث بی اعتمادی افراد مجموعه می‌شود.
ایجاد اعتماد بین افرادی که از قبل شناختی با یکدیگر ندارند و به تازگی در یک تیم جمع شده‌اند کار مشکلی است، اما با اجرای تکنیک‌های ساده‌ای می‌توان به اعتماد نسبی بین اعضا دست یافت. برای مثال اعضا در جلسه اول به پرسش‌های کوتاهی درباره زندگی شخصی خود پاسخ دهند. با ایجاد شناخت نسبی که برای اعضا فراهم می‌شود، حس بهتری از یکدیگر خواهند داشت. همچنین در بسیاری موارد افراد خجالت می‌کشند که از هم تیمی‌های خود کمک بخواهند. بر این اساس یکی دیگر از راهکارهای ایجاد باور پذیری و اعتماد میان اعضای تیم، توسعه روحیه کمک کردن به یکدیگر است که بسیار مفید است. بیرون رفتن، بازی کردن، اتاق فرار و… راهکارهایی هستند که به افزایش اعتماد بین اعضا کمک خواهد کرد.
نتیجه بی‌اعتمادی بین اعضا، از بین رفتن صداقت در افراد است. در چنین فضایی، افراد به جای آن که نظرات خود را صادقانه و شفاف بیان کنند، اظهار نظرهای جانب‌دارانه می‌کنند. در این شرایط افراد برای این یکدیگر را تایید می‌کنند که بحث و جدل به‌وجود نیاید. شما به عنوان مدیر وظیفه دارید جلساتی ترتیب دهید که در آن امکان بیان آزادانه نظرات درباره مدیریت و یا همکاران برای همه فراهم شود و از این طریق روحیه انتقاد پذیری را در خود و اعضای تیم تقویت کنید.
وقتی اعضای تیم به هر دلیلی حس کنند نظراتشان جایگاهی در تیم ندارد و حضور خود را در تیم کم اهمیت تلقی کنند، تعهد لازم برای اجرای تصمیم‌ها را هم نخواهند داشت. نبود برخورد سالم بین اعضا، باعث عدم تعهد هر کدام از آن‌ها در قبال تیم و اهداف مشترک آن خواهد شد. وقتی افراد نظرات خود را صادقانه بیان نکنند و صرفا تظاهر به موافقت با نظر جمع کنند، درباره تصمیم‌هایی که اتخاذ می‌شود خود را پایبند نخواهند دانست.
به علت نبود تعهد و مشارکت واقعی، اعضای تیم، عدم مسئولیت پذیری و پاسخگویی را در خود تقویت می‌کنند که همان آفت چهارم است. وقتی اعضا، خود را به برنامه‌های تیمی پایبند ندانند، بنابراین پاسخگوی مشکلات به وجود آمده هم نیستند. در این شرایط حتی اعضای متعهد و با انگیزه تیم، کاری را به چنین افرادی واگذار نمی‌کنند و وظایف ناعادلانه توزیع می شود.
کوتاهی در عدم واگذاری کارها، زمینه آفت پنجم را فراهم میکند. در واقع بی توجهی به هدف و نتیجه کار هنگامی پدید می آید که اعضای تیم نیازهای فردی را (مثل مقام، پیشرفت شغلی و یا نیاز به تایید و ستایش) بر اهداف تیمی، برتر بدانند. بنابراین درست مثل وقتی که حلقه ای از یک رشته زنجیر بریده می‌شود، اگر بگذاریم حتی یک نقص در کار تیمی پیدا شود، تمام کار تیمی آسیب می‌بیند.
وقتی مسئولیتی از افراد خواسته نشود، هر کس به نحوی خود را از اعضای تیم جدا دانسته و به هدف تیم بی‌توجه خواهد شد. برای پیشگیری از این آفت، ابتدای کار باید به هر طریقی تمام اعضای تیم به این نتیجه برسند که اهدافی که تیم در پیش دارد، کاملا با اهداف شخصی تک تک اعضا هماهنگی دارد. همان طور که کن بلانچارد می‌گوید: «بهره وری کار گروهی بستگی به این دارد که اعضای گروه چگونه اهداف خود را در ارتباط با اهداف سازمان می‌بینند».
برای تیم سازی موفق باید حتما به نقش های تیمی و رفتارهای ضد تیم توجه شود. همانطور که دست آورد های کار تیمی به علت سینرژی بوجود آمده در تیم قابل مقایسه با دست آوردهای کار انفرادی نیست، چالش های تیم سازی و مدیریت تیم هم بیشتر از کارهای انفرادی است. به همین علت سازمان ها باید به تیم سازی بسیار توجه کنند. شاید بیشتر توجهات در تیم سازی به ساختن تیم کامل برگرفته از مدل بلبین باشد. اما زمانی که تیم شکل گرفته ولی بازده و خروجی لازم را ندارد، بررسی به وسیله روش دوم یعنی بررسی رفتارهای ضد تیم بسیار ضروری تر است. ما در تست و تایپ تست بلبین و تست رفتارهای ضد تیم را برای شرکت ها فرآهم آورده ایم. برای ارزیابی تیم های خود حتما با ما در تماس باشید.
