نحوه انتخاب بهترین آزمون روانشناسی پیش از استخدام

1397/07/19 2:09 PM - 6 سال قبل


نحوه انتخاب آزمون روانشناسی پیش از استخدام بسیار مهم است. اما متاسفانه اطلاعات کمی در خصوص آزمون‌های مناسب روانشناسی برای پیش از استخدام وجود دارد و کسانی هم که آزمون‌های روانشناسی را می‌شناسند اتفاق نظر در مورد آزمون‌های روانشناسی مناسب برای استخدام را ندارند. اما چرا همه افراد متخصص در حوزه جذب و استخدام یک آزمون را به عنوان بهترین آزمون روانشناسی پیش از استخدام قبول نمی‌کنند؟

جواب بسیار ساده است. هر آزمونی در روانشناسی صنعتی و سازمانی هدف خود را دنبال می‌کند و این شما هستید که باید بدانید چه شایستگی از فرد را می‌خواهید بسنجید آن وقت مشخص می‌شود که کدام آزمون برای سازمان شما مناسب‌تر است. 

لینک آزمون جامع روانشناسی برای استخدام

انواع آزمون روانشناسی برای استخدام کدام‌ها هستند؟

این اقدامی که به شما در انتخاب آزمون روانشناسی پیش از استخدام کمک می‌کند این است که بدانید به دنبال چه چیزی هستید و بتوانید آزمون‌ها را از هم تفکیک و دسته‌بندی کنید. چون انواع بسیار گوناگونی از آزمون‌های پیش از استخدام وجود دارد و شما باید بتوانید به این سوال پاسخ دهید که کدام آزمون مناسب کار شما است.

هشت روش انتخاب آزمون‌های پیش از استخدام

ما برای شما 8 روش انتخاب آزمون پیش از استخدام مهم را جمع آوری کرده‌ایم و علاوه توضیح مختصر هرکدام، مزایا و معایب آن‌ها را نیز شرح می‌دهیم. 

طبقه‌بندی شایستگی‌های شغلی بر اساس دانش مهارت توانایی و رفتار  ( مدل KSAB )

آزمون‌هایی که تمرکز بر دانش، مهارت‌ها و توانایی‌ها دارند، واقعیت‌های فعلی را شناسایی می‌کنند که براساس تجربیات و آموزش‌های قبلی کاندیدای شغلی است. با آن که این نوع ارزیابی‌ها می‌توانند به طبقه‌بندی کاندیداها پیش از استخدام کمک کنند، آن‌ها از نظر برآورده‌سازی نیازهای مدیریتی کارمندان پیش از استخدام، کاملا محدودیت دارند.

در زیر گروهی از روش‌های ارزیابی لیست شده است که می‌توانند در طبقه‌بندی کاندیداها قبل از استخدام به شما کمک کنند.

  • مصاحبه ساختاریافته

آیا می‌دانید یک مصاحبه ساختار یافته می‌تواند همراه آزمون روانشناسی پیش از استخدام بسیار موثر تلقی شود؟ ولی متاسفانه، اکثر کارشناسان منابع انسانی با عدم اجرای یک جلسه مصاحبه مدون و برنامه‌ریزی شده که واقعاً کاندیدا را ارزیابی کند این فرصت را از دست می‌دهند.

در حال حاضر، نرخ موفقیت پیش بینی یک مصاحبه تنها 20 درصد است؛ بنابراین در این زمینه باید بیشتر تلاش کنیم.

متداول‌ترین شکل مصاحبه‌های پیش از استخدام اغلب اوقات از سوالات استاندارد و منظمی تشکیل شده است که از هر داوطلب پرسیده می‌شوند. معمولاً، در این سوالات به مهارت‌های کار تیمی و بین فردی و همچنین دانش، مهارت‌ها و شایستگی یا دیگر موارد مطلوب کاری توجه می‌شود.

مدیران اکثراً مصاحبه را به صورت حضوری یا توسط تلفن انجام می‌دهند تا در مورد یک کاندیدا اطلاعات بیشتری به دست آورند؛ در همین حین به کاندیدا نیز اجازه داده می‌شود در مورد سازمان و شرکت اطلاعات بیشتری دریافت کند.

هدف: به شکل ایده آل این نوع تبادل اطلاعات دو طرفه به افراد دخیل در مصاحبه اجازه می‌دهد در مورد فرصت‌های خاص پیش روی کارمند بهترین تصمیم را بگیرند.

مزایا:

  • چون انجام مصاحبه بسیار مرسوم است، اکثر داوطلبان شغلی انتظار آن را دارند.
  • مصاحبه می‌تواند امکان سنجش مهارت‌ها به شکل حضوری و برقراری ارتباط در زمان آنی را فراهم کند و اگر بعد از برگزاری آزمون باشد شما می‌توانید بسیاری از موارد نگران کننده در نتایج آزمون فرد را به صورت حضوری بررسی کنید.
  • مصاحبه‌ها زمان سنجش نتایج یک سازمان بیشتر از سایرین معتبر هستند؛ البته اگر فرد مصاحبه کننده زمانی را صرف طراحی مصاحبه و اجرای صحیح آن کند.

معایب:

  • مصاحبه‌ها می‌توانند با تعصبات شخصی و قضاوت اشتباه همراه شوند.
  • به علت طبیعت برخورد فرد به فردی که مصاحبه دارد این نوع فرمت سنجش به نسبت آزمون‌های تحت وب یا کاغذی زمان بیشتری می‌برد؛ بنابراین برای سنجش تعداد زیادی از داوطلبان قابل استفاده نیست.

باید با این حقیقت نیز روبرو شویم که همه ما می‌دانیم افراد در مصاحبه می‌توانند پاسخ های غیر واقعی به سوالات مصاحبه دهند با این امید که باعث شوند فرد مصاحبه کننده تصمیم دلخواه آن‌ها را بگیرد؛ در نتیجه مصاحبه ممکن است به شکل صادقانه‌ای صلاحیت شغلی افراد را نشان ندهد.


  • بررسی بیوگرافی فرد

این نوع سنجش پیش از استخدام براساس این تفکر است که رفتار فرد در گذشته نوع رفتار او در آینده را نشان می‌دهد. طراحی این آزمون براساس سوالات از پیش تعیین شده برای بررسی اطلاعات واقعی در مورد پس زمینه فرد داوطلب، ویژگی‌های شخصیتی، تجربه کاری و علایق است. این پرسش‌ها ممکن است همچنین به علت جمله‌بندی خود اطلاعاتی در خصوص نظریات، باورها، ارزش‌ها یا منش و رفتار کاندیدا به دست دهند.

معمولاً بررسی بیوگرافی فرد مبتنی بر وب به صورت قلم کاغذی یا به شکل ارزیابی تلفنی انجام می‌شود.

هدف: شناسایی رفتار آسیب رسان که با صلاحیت و سازگاری شغلی تداخل دارد.

مزایا:

  • اجرا و مدیریت چنین ارزیابی‌هایی ساده و مقرون به صرفه است.
  • این مدل بررسی‌ها زمانی کارساز است که بخواهیم این اطلاعات را در نیاز سنجی آموزشی استفاده کنیم.

معایب:

  • همانند مصاحبه، کاندیداها می‌توانند برای تاثیرگذاری مثبت بر روی فرد مصاحبه‌کننده جواب‌های ناصادقانه‌ای دهند تا این که به شکل درستی صلاحیت شغلی خود را نمایان سازند.
  • این داده‌ها را براساس تجربیات گذشته فرد هستند؛ در نتیجه پتانسیل فرد در آینده را نمی‌سنجد یا در مدیریت و توسعه کارمندانی که استخدام شده اند یاری نمی‌کند.

آزمون‌های شخصیت شناسی

آزمون‌های شخصیت شناسی به دیدگاه‌ها، انگیزه‌ها و رفتار فرد توجه دارند که یک مکمل حیاتی برای دانش، مهارت و قابلیت‌های فرد به شمار می‌رود. این نوع از آزمون‌ها نه تنها در فرآیند پیش از استخدام نقش خود را نشان می‌دهند بلکه نیازهای مدیریت کارمندان بعد از استخدام را نیز برآورده می‌سازند. بسیاری از آزمون‌های پیش از استخدام در این دسته یعنی شخصیت شناسی قرار می‌گیرند. به طور کلی این نوع آزمون‌ها به صورت کاغذی یا تحت وب انجام می‌شوند و طراحی سوالات به منظور بررسی ویژگی‌های عمومی شخصیتی است از جمله:

  • برونگرایی
  • وظیفه شناسی
  • انعطاف پذیری
  • نوع واکنش نسبت به استرس
  • ثبات احساسی
  • ابتکار
  • انگیزه

تفکر پشت این نوع آزمون روانشناسی پیش از استخدام این است که طبیعت افراد از قبل با گرایش‌هایی از پیش شکل گرفته موفقیت، دوام و رضایت از بعضی وظایف شغلی خاص را مشخص می‌کنند.

بنابراین تست‌های شخصیت شناسی می‌توانند کاندیداهایی را شناسایی کنند که ویژگی‌های شخصیتی آن‌ها پتانسیل موفقیت در وظایف شغلی خاص در شرکت شما را نشان می‌دهند. ولی ارزش واقعی این آزمون‌ها به این نکته بر می‌گردد که شما می‌توانید از همین اطلاعات برای یک تصمیم آگاهانه‌تر در زمینه استخدام استفاده کنید؛ همچنین در طول تمام مدت حیات کارمندان خود در شرکت به قدرت تصمیم‌گیری موثر در زمینه مدیریت، ترفیع رتبه و حل مشکلات مجهز شوید. 

مزایا:

  • تست‌های شخصیت شناسی با موفقیت در سنجش بسیاری از نتایج شرکتی استفاده شده‌اند؛ اما هر تست محدودیت‌های خاص خودش را دارد. مطمئن شوید که اصول تست شخصیتی مورد نظر خود را درک و براساس آن انتخاب کنید.
  • شکل انجام این آزمون‌ها باعث اجرای آسان و مقرون به صرفه آن‌ها می‌شود.
  • نتایج آزمون یک کاندیدا می‌تواند باعث تصمیم‌گیری با کیفیت‌تر در بحث مدیریت و ترفیع شغلی او در آینده شود.

معایب:

  • اگر سوالات این نوع آزمون‌ها بسیار شخصی و مرتبط با کار نباشند ممکن است برای فرد داوطلب توهین آمیز به نظر رسد.
  • کاندیداها می‌توانند به سوالات جواب‌های نادرستی دهند تا بر روی تصمیم‌گیری فرد مسئول استخدام تاثیر مثبتی بگذارند.


لینک آزمون جامع روانشناسی برای استخدام

  • آزمون‌های دانش شغلی

اگر می‌خواهید کاندیداهایی را شناسایی کنید که دانش لازم برای وظایف یک شغل خاص را دارند، پیشنهاد می‌شود از آزمون دانش شغلی استفاده کنید. این نوع از آزمون پیش از استخدام معمولا از سوالات چند گزینه‌ای تشکیل شده که طراحی آن با توجه به دانش یا تخصص فنی مرتبط با یک شغل خاص صورت گرفته است.

هدف: پیدا کردن فردی که دانش لازم برای موفقیت در یک شغل را دارد.

مزایا:

  • این تست‌ها در زمان سنجش نتایج خاص سازمانی مانند عملکرد شغلی بیشترین اعتبار را دارند.
  • برخلاف مصاحبه و بررسی زندگی نامه شخص، امکان جواب ناصادقانه به پرسش‌ها وجود ندارد، تا زمانی که شما بتوانید تایید کنید که فرد کاندیدا همان فردی است که در آزمون شرکت کرده است.
  • حتی اگر کاندیداها در آزمون موفق نشود نتایج آن‌ها اطلاعات بسیار مفیدی در خصوص میزان سطح آموزش و دانشی به دست می‌دهد که آن‌ها برای موفقیت در شغل خود نیاز دارند.

معایب:

  • به دنبال توسعه فناوری، این نوع آزمون پیش از استخدام ممکن است به تغییر و به روزرسانی مداوم نیاز داشته باشد تا براساس نیازهای شغل مورد نظر در زمان فعلی طراحی شود.
  • آزمون دانش شغلی ممکن است در شغل‌هایی که سطح دانش مطلوب را در مدت زمان کوتاه یا طی برنامه‌های آموزشی حین کار می توان به دست آورد، آن قدر مفید نباشد.
  • آزمون‌های قابلیت‌های جسمانی

آزمون قابلیت جسمانی مهارت‌های فیزیکی لازم برای اجرا در آن شغل مورد نظر را می‌سنجد مانند قدرت، تعادل و سرعت.

هدف: شناسایی کاندیداهایی که فاقد قابلیت‌های جسمانی لازم برای موفقیت در کار هستند.

مزایا:

  • آزمون‌های جسمانی زمان ارزیابی نتایج سازمانی برای شغل‌هایی با پیش نیازهای جسمانی بیشترین اعتبار را دارند.
  • درست مانند آزمون‌های سنجش دانش، تا زمانی که هویت فرد آزمون‌دهنده را بتوان تایید کرد، یک کاندیدا نمی‌تواند در سنجش مهارت‌های جسمانی تقلب کند.

معایب:

  • چون نتایج این آزمون‌ها براساس جنسیت متفاوت است (یعنی به طور کلی مردان به نسبت زنان از نظر جسمانی قوی‌تر هستند)، مشروعیت این تست ممکن است زیر سوال برود.
  • چون یک آزمون مهارت‌های جسمانی به شکل کاغذی یا تحت وب انجام نمی‌شود اجرای آن زمان بیشتری می‌برند؛ بنابراین امکان استفاده از آن برای گروه بزرگی از داوطلبان وجود ندارد.


  • شبیه‌سازی‌ها و سناریوهای کاری نمونه

این آزمون روانشناسی پیش از استخدام مهارت‌ها و دانش کاری بحث شده در بالا را با سناریوهایی ترکیب می‌کند که صلاحیت کلی کاندیدا یا قابلیت اجرای یک وظیفه شغلی خاص را می‌سنجد.

شما هم چنین می‌توانید از آن برای ارزیابی مهارت‌ها یا دانش مفید عمومی‌تر استفاده کنید؛ مانند مهارت‌های تحلیلی، بین فردی یا سازمانی، با این تفکر که کاندیداهایی که در یک سناریوی کاری استاندارد عملکرد خوبی از خود نشان می‌دهند در دنیای واقعی هم وظیفه خود را به خوبی انجام خواهند داد.

هدف: شناسایی کاندیداهایی که برای حداقل عملکرد قابل قبول در کار مورد نظر از دانش و مهارت لازم برخوردار هستند.

مزایا:

  • شبیه‌سازی و سناریوهای کاری نمونه زمانی که برای مشخص سازی نتایج سازمانی مانند عملکرد شغلی استفاده شوند، بیشترین اعتبار را دارند.
  • مانند چند آزمون دیگر که در بالا اشاره شده، سوالات این آزمون را نمی‌توان از روی عدم صداقت جواب داد تا جایی که هویت فرد آزمون‌دهنده تایید شود.
  • مشاهده نوع عملکرد کاندیدا در سناریوهای کاری طراحی شده می‌تواند برای کارفرمایان شاخص دقیقی از میزان دانشی که برای تضمین موفقیت کاندیدا در دراز مدت نیاز است فراهم کند.

معایب:

  • سناریوهای ساده ممکن است نشان ندهند که یک کاندیدا تحت شرایط برخورد با مسئولیت‌های شغلی بسیار پیچیده‌تر چه عملکردی خواهد داشت.
  • این آزمون‌ها به طور کلی براساس تجربه و آموخته‌های قبلی یک داوطلب است و معمولا توانایی آن‌ها در یادگیری سریع اطلاعات جدید را نمی‌سنجند.
  • به روزرسانی این آزمون ممکن است سخت و اجرای آن بسیار زمان بر و هزینه بر باشد.
  • از آن جایی که این آزمون به نسبت آزمون‌های کاغذی یا تحت وب وقت‌گیرتر است، استفاده از آن برای گروه زیادی از داوطلبان سخت است.
  • اگر این آزمون با دقت طراحی و استانداردسازی نشود، به علت تعصبات شخصی یا قضاوت اشتباه مجری آزمون ممکن است تاثیر خود را نشان ندهد.
  • توانایی شناختی

آزمون‌های توانایی شناختی توانایی مرتبط با کار مانند منطق، آزمون خواندن و درک مفاهیم یا توانایی استدلال را برای پیش بینی موفقیت یک کاندیدا می‌سنجند، اجرای آن به شک کاغذ قلمی یا تحت وب انجام می‌شود.

تفکر اصلی طراحی این نوع آزمون روانشناسی پیش از استخدام این است که بعضی از مشاغل خاص، به ویژه کارهای پیچیده تر، نیاز به سطح و گرایش هوشی خاصی دارند.

هدف: شناسایی کاندیداهایی که فاقد صلاحیت شناختی لازم برای موفقیت کاری هستند.

مزایا:

  • ابزارهای شناختی با موفقیت در نشان دادن شاخص‌های مرتبط با نتایج سازمانی مانند عملکرد و موفقیت در آموزش، به خصوص برای مسئولیت‌های شغلی پیچیده تر، به کار گرفته شده‌اند.
  • اجرای این آزمون‌ها ساده و از نظر هزینه مقرون به صرفه هستند.
  • سوالات آزمون را نمی‌توان بدون صداقت جواب داد، البته تا زمانی که هویت فرد آزمون دهنده تایید شود.

معایب:

  • این نوع آزمون روانشناسی پیش از استخدام باید قبل از اجرا بررسی شود؛ زیرا ممکن است برای زنان و مردان متفاوت برگزار شود.
  • اگر کاندیدا نمره پایینی کسب کند ممکن است احساس خوبی نسبت به برگزاری تست نداشته باشد.
  • آزمون‌های صداقت

این نوع آزمون روانشناسی پیش از استخدام مشابه با آزمون داده‌های زیستی است؛ اما بیشتر به مسائل اخلاقی و حقایق پیشینه زندگی فرد توجه می‌شود. آزمون‌های صداقت از سوالات از پیش طراحی شده‌ای برای سنجش صداقت، قابلیت اعتماد و اطمینان و مسائل دیگر کاندیدا تشکیل شده‌اند. برگزاری این آزمون‌ها تحت وب یا به شکل کاغذ و قلمی صورت می‌گیرد.

هدف: شناسایی کاندیداهایی که احتمال اعتمادپذیری به آن ها بالا است و از قوانین پیروی می‌کنند.

مزایا:

  • به علت شکل آزمون، اجرای آزمون‌های صداقت ساده و مقرون به صرفه است.
  • تست‌های صداقت اغلب اوقات با موفقیت نتایج سازمانی را نشان می‌دهند؛ مانند دزدی از لیست اموال، مشکلاتی در خصوص مقامات و رسیدگی منظم.

معایب:

  • مضحک است ولی فرد داوطلب طی آزمون صداقت می‌تواند به سوالات جواب‌هایی ناصادقانه دهد تا بر روی تصمیم فرد آزمون‌گیرنده تاثیر مثبت بگذارد (خود شما زمان درخواست کاری که به آن نیاز زیادی دارید به پرسش آیا دروغگو هستید یا نه، چه جوابی می‌دهید؟)
  • اگر سوالات این نوع آزمون‌ها بسیار شخصی و مرتبط با کار نباشند ممکن است برای فرد داوطلب توهین آمیز به نظر رسد.

اما چرا نباید تنها از یک ابزار سنجش برای ارزیابی کاندیداهای شغلی استفاده کرد؟

با آن که استفاده از آزمون‌هایی مانند مصاحبه، بررسی بیوگرافی، آزمون‌های دانش کاری، آزمون‌های توانایی جسمانی، شبیه‌سازی و سناریوهای کاری نمونه، آزمون‌های قابلیت شناختی و آزمون‌های صداقت می‌توانند به شما در شناسایی کاندیدای صحیح کمک کنند، هیچ کدام از آن‌ها به تنهایی موفق نیستند.

چند مرتبه شده است فردی را شناخته‌اید که برای یک شغل بهترین انتخاب بوده، یعنی تمامی صلاحیت‌ها و دانش لازم را داشته، ولی با این وجود تنها چند ماه دوام آورده است؟ بعضی از ما حتی شاهد افرادی بوده‌ایم که از شغل خود متنفر ولی در آن بسیار موفق هستند!

دلیل این مشکل، که اغلب اوقات باعث سردرگمی و ایجاد خشم در مسئولین استخدام می‌شود، را ما "طبیعت" فرد می‌دانیم. زمانی که فرد در حال انجام کاری است که برای آن زاده نشده یا انجام چیزی که از آن لذت نمی‌برد، هیچ مقدار دانش یا مهارتی نمی‌تواند آن را جبران بکند. هدف شما به عنوان یک مدیر عالی مسئول استخدام، موفقیت افراد نه تلاش آن‌ها برای بقا است. شما به دنبال ایجاد یک فرهنگ سالم و قوی در شرکت خود هستید. تنها با ترکیب آزمون‌هایی که دانش، مهارت‌ها، قابلیت‌ها و شخصیت را می‌سنجند می‌توان به این هدف دست پیدا کرد.


بنابراین من به عنوان مدیر باید پیش از استخدام از کدام آزمون روانشناسی استفاده کنم؟

شما باید به اشکال مختلف یک کاندیدا را بشناسید، مسائلی که به نظر ما مربوط به توانایی‌ها، انگیزه‌ها و رفتار او می‌شود.

انجام یک مصاحبه خوب طراحی شده و با ساختار منظم الزامی است. اما علاوه بر آن، شخصیت و مهارت‌های کاندیدا نیز باید ارزیابی شود. به عنوان مثال، ممکن است بخواهید از ترکیبی از تست نوتریکا 180 درجه، تست صداقت و شبیه‌سازی و سناریوهای کاری نمونه استفاده کنید.

بعد از بررسی آزمون‌های بالا، تعدادی از آن‌ها را در کنار هم به کار ببرید تا کامل‌ترین و دقیق‌ترین تصویر از کاندیدای واجد شرایط برای فرصت شغلی مورد نظر را به دست آورید.

امروزه تعداد آزمون‌های روانشناسی پیش از استخدام رو به افزونی است. آگاهی از روش‌های مختلف سنجش که اهداف متفاوتی دارند می‌تواند به شما کمک کند به شکل درست‌تری بهترین افراد لایق را برای رسیدن به اهداف خود، انتخاب کنید. ما در نوتریکا آماده مشاوره رایگان به شما در خصوص آزمون‌های پیش از استخدام و یا آزمون‌های متناسب برای ارتقاء کارکنانتان هستیم. 

با ما در ارتباط باشید.



مصاحبه و استخدام مدیریت استعداد منابع انسانی پنل ارزیابی سازمانی و گروهی


برای ثبت نظر بایستی ابتدا وارد شوید.