بررسی ویژگی روان رنجوری در سیستم شخصیت شناسی بیگ فایو یا نئو

1404/05/11 11:14 PM - 13 ساعت قبل


طی چند مقاله قصد داریم ویژگی های سیستم شخصیت شناسی بیگ فایو را که به اسامی نئو یا پنج عامل بزرگ شخصیت شناخته می شوند، بررسی کنیم. هدفمان این است که نشان دهیم شخصیت های ما چقدر ظریف، پیچیده و غنی هستند. اولین مقاله بررسی ویژگی وظیفه شناسی در سیستم شخصیت شناسی بیگ فایو یا نئو بود و مقاله دیگر را به بررسی ویژگی استقبال از تجربه در سیستم شخصیت شناسی بیگ فایو یا نئو اختصاص دادیم. در این مقاله قصد داریم ویژگی اضطراب یعنی روان رنجوری را بررسی کنیم.

تا حالا شده است شما را به عنوان فردی «همیشه نگران» توصیف کنند؟ آیا واکنش شدیدی نسبت به استرس نشان می دهید؟ یا شاید هم به شما گفته اند که کمی بیش از حد بیش اندیشی می کنید؟ اگر جواب مثبت است، ممکن است امتیاز بالایی در ویژگی روان رنجوری بگیرید که یکی از 5 ویژگی اصلی تست NEO است.

روان رنجوری تمایل یک فرد برای واکنش نشان دادن نسبت به استرس با احساسات منفی مانند شرم، احساس گناه، تردید، ترس یا غم را توصیف می کند. کسانی که امتیاز بالایی در این بخش می گیرند به علایم هشداردهنده توجه می کنند و توانمندی های خود را زیر سوال می برند. در مقابل کسانی که امتیاز کمی می گیرند به مهارت های خود اطمینان دارند و بیشتر اوقات آرام هستند.

در نگاه اول روان رنجوری ممکن است یک ویژگی منفی دیده شود. چه کسی واقعا می خواهد تحت فشار واکنش های هیجانی و نمایشی نشان دهد؟ اما بیشتر از آنچه بدانید، چنین ویژگی نکته و ظرافت دارد و می تواند به شیوه های مثبت و منفی بر زندگی ما اثر بگذارد. برای توضیح بیشتر همراهمان بمانید. قبل از شروع با شرکت در تست Big Five تست و تایپ می توانید شخصیت خود را بهتر بشناسید و گزارش کامل آن  را نیز دریافت کنید.

تست بیگ فایو چیست؟

برای درک روان رنجوری ابتدا باید نگاهی به تصویر بزرگتر داشته باشیم. روان رنجوری یکی از 5 ویژگی شخصیتی تست «بیگ فایو» است که این ویژگی ها عبارتند از:

  • استقبال از تجربه یعنی اینکه چقدر از ایده ها و تجربه های جدید استقبال می کنید.
  • وظیفه شناسی یعنی اینکه چقدر خود را وقف رسیدن به اهدافتان می کنید و سماجت دارید.
  • برونگرایی یعنی تمایل شما در جستجو برای تحریک خارجی مانند تعامل اجتماعی، قدرت، تحسین و جایگاه
  • سازگاری یعنی اینکه چقدر نیازهای سایرین را نسبت به نیازهای خود در اولویت می گذارید.
  • روانجوری که بهترین توصیف از آن به عنوان یک سیستم هشدار درونی است که زمانی که چیزی درست پیش نمی رود یا مشکلی پیش می آید، یک واکنش منفی را فعال می کند.

با آنکه تست شخصیت شناسی مایرز بریگز فوق العاده بین افراد، محیط های کاری و تیم ها محبوب است، بیگ فایو یکی از قابل اعتمادترین سیستم های شخصیت شناسی در دنیای علم و بنیاد بیشتر تحقیقات شخصیت شناسی امروزی است.

دانشمندان از این آزمون برای بررسی هر چیزی استفاده کرده اند، مانند اینکه چقدر شخصیت ما ریشه در ژن هایمان دارد تا اینکه چقدر بعضی از ویژگی های خاص ممکن است مرتبط با سطح درآمد باشند. بیگ فایو یک رویکرد ویژگی محور در تعریف شخصیت است.

این آزمون برخلاف مایرز بریگز، آزمون دیسک یا تست اینیاگرام، برای شما «تیپ» تعریف نمی کند. بلکه، درصد ویژگی ها را در امتداد هر کدام از 5 بعد بالا اندازه می گیرد. هر فرد ترکیبی از هر 5 ویژگی را دارد، اما مقدار بالا یا پایین بودن امتیاز شما در هر بعد پروفایل شخصیتی منحصر به فرد شما را نشان می دهد.

به عبارت دیگر دو فردی که امتیاز بالایی در روان رنجوری می گیرند (مثلا 70درصد)، الزاما رفتار مشابهی ندارند. به این علت که امتیازهای آن ها در 4 بعد دیگر ممکن است تفاوت فاحشی داشته باشد و بنابراین آن ویژگی 70 درصدی روان رنجوری را تعدیل کند یا شدت ببخشد.

روان رنجوری دقیقا چیست؟

روان رنجوری ثبات عاطفی شما و اینکه چقدر به استرس واکنش نشان می دهید، می سنجد. این ویژگی طیف وسیعی از رفتارها و تمایل ها را در بر می گیرد، مانند:

  • چقدر راحت احساس نگرانی یا اضطراب می کنید.
  • چقدر شدید نسبت به یک انتقاد یا شکست واکنش نشان می دهید.
  • چقدر احتمال دارد نشخوار فکری کنید.
  • هر چند وقت یکبار نوسان خلقی یا تغییرات احساسی را تجربه می کنید.
  • چقدر نسبت به استرس آسیب پذیر هستید.

ویژگی های روان رنجوری بالا

کسانی که امتیاز روان رنجوری بالایی دارند، آستانه تحملشان برای استرس کم است. این افراد نگران مشکلات روزمره هستند و درباره چیزهای مختلف بیش اندیشی می کنند. بنابراین آن ها هوشیاری بالایی نسبت به حوادث دارند و زمانی که از مسیر خارج می شوند، به سختی می توانند به آن برگردند.

افراد با امتیاز روان رنجوری بالا معمولا چنین ویژگی هایی دارند:

  • واکنش های احساسی شدیدی نسبت به چالش ها تجربه می کنند.
  • زمانی که استرس دارند، مضطرب هستند، دلشان به حال خودشان می سوزد، عصبانی و دمدمی مزاج هستند.
  • توانمندی های خود را زیر سوال می برند.
  • بدترین سناریوهای ممکن را متصور می شوند.
  • حواسشان به اشتباهات، چه اشتباهات خودشان چه سایرین، است.
  • نیاز به حمایت و قوت قلب سایرین دارند.
  • در برخورد با تغییر یا اختلاف ها مشکل دارند. 
  • از خودشان (هرگز نمی توانم چنین کاری کنم) و سایرین (بهت گفتم نتیجه نمیده!) انتقاد می کنند.
  • انتقاد سایرین را به دل می گیرند.

روان رنجوری اغلب به اشتباه یک ویژگی کاملا منفی به نظر رسیده، اما در حقیقت به مراتب پیچیده تر است. همان ویژگی های بالا باعث می شوند کسانی که امتیاز بالاتری در روان رنجوری بگیرند، عملکرد عالی در مسائل زیر داشته باشند:

  • دیدن نقص ها در برنامه ها
  • پیش بینی مشکلات و درک خطرات قبل از آنکه رخ دهند.
  • ارائه بینش و دیدگاه های عمیق خود در موقعیت هایی که احتمال شکست بالا است.
  • داشتن دیدگاه واقع گرایانه نسبت به دنیا.

کسانی که امتیاز روان رنجوری بالایی می گیرند با تکیه بر نقاط قوت این ویژگی می توانند به موفقیت حرفه ای و شخصی برسند.

از جمله افراد مشهوری که احتمالا روان رنجوری بالایی داشته اند، می توانیم «وینسنت ون گوگ»، «امیلی دیکینسون» و «چارلز داروین» را نام ببریم. با آنکه این افراد هرگز در تست شخصیت شناسی بیگ فایو شرکت نکرده اند، می توانیم از کارهای پژوهشی و خلاقانه شان حدس بزنیم که حساسیت بالایی نسبت به دنیا و شخصیت نگرانی داشته اند که لازمه خلاقیت و ایده های تحول برانگیزشان بوده است.

ویژگی های روان رنجوری پایین

افرادی که امتیاز روان رنجوری پایینی دارند، از نظر عاطفی متعادل هستند و در مواجهه با سختی ها استقامت نشان می دهند. این افراد ممکن است آرام، باثبات و راحت به نظر برسند که مسائل جزئی را چندان جدی نمی گیرند. آن ها معمولا نگاه مثبتی به زندگی دارند.

افراد با امتیاز روان رنجوری پایین معمولا چنین ویژگی هایی دارند:

  • مشکلات را موقتی و مجزا در نظر می گیرند.
  • از چالش ها استقبال می کنند.
  • نکات مثبت تغییرات را می بینند.
  • زمان مواجه شدن با تجربه ها، چالش ها یا انتقادها آرامش خود را حفط می کنند.
  • به مهارت ها و توانمندی های خود اطمینان دارند.
  • خیلی سریع در برخورد با موانع به مسیر درست بر می گردند.

اگر روان رنجوری پایین یک نکته منفی داشته باشد این است که افرادی که امتیاز کمی در این بخش می گیرند، بیش از حد خوشبین می شوند یا حتی مواقعی که ممکن است احتیاط بیشتر لازم باشد، بی محابا عمل کنند. نتیجه آن ریسک های غیرضروری یا حتی نداشتن آمادگی لازم در برخورد با چالش های بالقوه است.

مانند تمام ویژگی های بیگ فایو، بیشتر افراد در شاخص روان رنجوری در میانه طیف  قرار می گیرند، نه دو سر افراطی آن.

روان رنجوری بالا در زندگی روزمره چطور است؟

برای اینکه روان رنجوری را بهتر درک کنید، 5 مثال از زندگی روزمره را می زنیم و اینکه چطور افراد با امتیاز روان رنجوری بالا و پایین ممکن است نسبت به آن واکنش نشان دهند:

سناریو 1: شرکت شما ناگهان اعلام می کند در ساختار سازمانی خود تجدیدنظر خواهد کرد

  • روان رنجوری بالا: «تکلیف من حالا چیست؟ آیا شغلم به خطر می افتد؟ آیا باید محض احتیاط جای دیگری درخواست کار کنم؟»
  • روان رنجوری پایین: «جالب به نظر می رسه. قبل از اینکه نگران بشم، منتظر حرف های مدیر می مونم.»

سناریو 2: فردا یک ارائه بزرگ دارید

  • روان رنجوری بالا: «اگر یادم بره چی باید بگم چی؟ اگر از من سوالی بپرسند که نتونم جواب بدم چی؟»
  • روان رنجوری پایین: «فقط یک ارائه است، مشکل خاصی نیست. همه چی رو تحت کنترل دارم.»

سناریو 3: در صبح یک روز شلوغ کلیدهای ماشین خود را گم می کنید


  • روان رنجوری بالا: «همیشه این اتفاق برام میافته! حالا همه چیز دیر میشه و تمام روزم خراب میشه.»
  • روان رنجوری پایین: مشکلی نیست، قدم به قدم بر می گردم. حتما پیدا میشن.»

سناریو 4: دوست شما دو روز است به پیامتان جواب نداده است

  • روان رنجوری بالا: «حرف اشتباهی زدم؟ آیا از دست من ناراحته؟»
  • روان رنجوری پایین: حتما سرش شلوغه. چند روز دیگه صبر می کنم.»

سناریو 5: پرواز تعطیلات شما لغو می شود

  • روان رنجوری بالا: «فاجعه است! چرا هرچی بلا است باید سر من بیاد؟»
  • روان رنجوری پایین: «لغوشدن پرواز روی اعصاب است، اما پرواز دیگه ای پیدا می کنم و خودم رو وفق می دم.»

چطور تعادل را پیدا کنید اگر روان رنجوری بالایی دارید

اگر امتیاز بالایی در شاخص روان رنجوری می گیرید، به کمک راهکارهای زیر می توانید از جنبه های مثبت این ویژگی در حین مدیریت چالش ها استفاده کنید:

  • ذهن آگاهی را تمرین کنید: تکنیک هایی مانند ذهن آگاهی، یوگا یا مدیتیشن به کاهش بیش اندیشی کمک می کنند و شما را به لحظه حال بر می گردانند.
  • افکار منفی را با شواهد موجود به چالش بکشید: زمانی که فکر منفی به ذهن شما خطور می کند، آن را بنویسید. سپس از خودتان بپرسید: آیا مدرکی در تایید یا رد این فکر وجود دارد؟ اگر دوست من چنین فکری داشت به او چه چیزی می گفتم؟ بر اساس پاسخ خود فکر اول را با یک فکر واقع گرایانه و متعادل تر جایگزین کنید.
  • برای «زمان نگران بودن» برنامه ریزی کنید: هر روز یک بازه زمانی مشخص 10 تا 15 دقیقه ای را فقط به نگران بودن اختصاص دهید. زمانی که خارج از این بازه زمانی افکار اضطراب آور می آیند، آن ها را رد کنید و قول دهید بعدا به آن ها سر می زنید. این کار نشخوار ذهنی را محدود می کند و باعث می شود بر نگرانی های خود کنترل بیشتری داشته باشید.
  • از حساسیت خود به شکل مفید استفاده کنید: آگاهی هیجانی خود را صرف کارهای خلاقانه مانند ژورنال نویسی، هنر یا موسیقی کنید. کار داوطلبانه قبول کرده یا از یک دوست خود حمایت کنید، با استفاده از قدرت همدلی خود برای ایجاد ارتباط مثبت می توانید روحیه خود را بهتر کنید و حس معنا و هدف داشته باشید.

سخن پایانی

روان رنجوری یک عیب نیست، بلکه لنزی است که از میان آن می توانید به دنیا نگاه کرده و آن را تجربه کنید. با آنکه این ویژگی چالش ها، واکنش پذیری و استرس را بزرگتر جلوه می دهد، همچنین می تواند ظرفیت شما برای درون نگری، شناخت مشکلات و هوشیاری را تقویت کند.

افراد با روان رنجوری بالا تمایل دارند که دیدگاه منطقی تر و گاهی بدبیانه تر نسبت به این دنیا داشته باشند که در نتیجه ناامیدی های کمتری را تجربه کنند. به جای اینکه سعی در «اصلاح» این ویژگی داشته باشید، بررسی کنید چقدر می تواند عمق و انسانیت را به شخصیت شما اضافه کند.


شخصیت شناسی توسعه فردی خودشناسی


برای ثبت نظر بایستی ابتدا وارد شوید.